Κομμάτια ιστορίας "ξυπνούν" στην Φορτέτζα,

 ΑΠΟ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ, «Χαιρετίζοντας τσι Μοίρες»! Φορτέτζα 3 Ιουλίου 2013. Μια βραδιά γλυκιά, ξεμυαλίστρα! Στην «Ερωφίλη», το σκηνικό, μια φτωχική γειτονιά στην Κρήτη του 1913 με την απλώστρα και τις παρασύρες της κι ένα κιλίμι ξεχασμένο ν’ αερίζεται, μέσα στις βροντές του Χειμώνα. Είναι η 1η του Δεκέμβρη. Ξυπόλητα, φτωχοντυμένα παιδάκια παίζουν «χωστό πουλί», τσιγκολελέτα, κουτσό, κυνηγητό και «γύρω-γύρω όλοι», ενώ ένας παππούς κουβαλά ξύλα και μια κοπελιά πλένει ρούχα δίπλα σε μια βρύση με κελαριστό νερό. Ταυτόχρονα στον τοίχο του ενός σπιτιού προβάλλεται το προσωπάκι ενός μικρού κοριτσιού να κοιτάζει πίσω από χοντρά μαύρα κάγκελα! Ξαφνικά ακούγεται να παίζει η λύρα, με πυροβολισμούς και φωνές «Ένωση! Ζήτω η Ελλάς! Λευτεριά!...». Η μαυροντυμένη γυναίκα που μαζεύει βιαστικά τ’ απλωμένα της ρούχα, ξαφνιάζεται, τα παρατάει όλα και ξεσηκώνει τη γειτονιά. Με τα ποδοβολητά των αλόγων φτάνουν κι οι πολεμιστές που βεβαιώνουν το γεγονός της «Ένωσης» και που μετά από προβολή φωτογραφιών της εποχής, ενθουσιασμένοι, πιάνονται στον Ανωγιανό Πηδηχτό με τη λύρα του Μιχάλη Παυλάκη και το λαούτο του Στρατή Μαμαλάκη, ενώ γίνονται κεράσματα κι αρχίζει το γλέντι. Ένας πολεμιστής, ζαλισμένος από την μεγάλη χαρά και το κρασί, ξεχωρίζει από τους άλλους και λέει, «..ούλη η Ελλάδα μια Ψυχή!...» ενώ βλέπει πέρα απ’ τη βρύση να ‘ρχονται με τη μελωδία του κλαρίνου, οι Ηπειρώτες και οι Θεσσαλοί με τις φορεσιές τους, τραγουδώντας και κρατώντας δώρα. Σέρνουν τον χορό κι έρχονται μετά κι οι Μακεδόνες που αγκαλιάζονται κι αυτοί με όλους μ’ ευχές και κεράσματα από τους Κρητικούς. Κι ο χορός καλά κρατεί… Όλοι μαζί πιάνονται στον Καλαματιανό με το «Μήλο μου Κόκκινο»… τον πανελλήνιο χορό που τους ενώνει και τους δένει όλους σε μια καρδιά και μια ψυχή! Μέσα από βροντές και χαλασμό ο «πολεμιστής» προχωρά μπροστά και απειλεί με τη γροθιά του τον ουρανό… «Βρόντα όσο θες! Εδά η Κρήτη είναι Ελλάδα…»! και βγάζοντας ένα κατακόκκινο τριαντάφυλλο από το στήθος του το πετά ψηλά και φωνάζει, «Καλοκαιριά!». Ξημερώνει! Κελαηδίσματα πουλιών και κοπέλες με πανέρια γεμάτα ροδοπέταλα που σκορπίζουν τριγύρω και παιδιά που τρώνε κεράσια γεμίζουν την σκηνή. Είναι Καλοκαίρι! Η Μαρία με την μαυροφορεμένη μάνα της, ευχαριστούν την Παναγιά για την «Ένωση» και την «Λευτεριά» που χαίρονται τώρα πια. Είναι Ιούνιος, μέρες του Άη Γιαννιού του Κλήδονα που τον γιορτάζουν για πρώτη φορά ελεύθερες

.  

Κι ο Κλήδονας είναι έθιμο Πανάρχαιο και Πανελλήνιο! Ένας ακόμη γερός και άσπαστος κρίκος που δένει όλη την Ελλάδα σε μια γροθιά! Είναι ένα από τα πολλά έθιμα που κράτησαν το Ελληνικό Πνεύμα ζωντανό και ενωμένο. Έτσι η Λευτεριά που είναι μόλις 7 μηνών, ενθουσιάζει τις ψυχές που ετοιμάζουν τώρα το τελετουργικό του εθίμου με ιδιαίτερη φροντίδα και πηγαίο κέφι! Ανάβουν με πειράγματα τις καθαρτήριες φωτιές που τις πηδούν άνδρες και γυναίκες. Η Μαρία, η πρωτογόνατη και μανοκυρουδάτη φέρνει το «αμίλητο νερό» κι οι κοπελιές αφού ραντίσουν τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα με βασιλικό, βάζουν τα ριζικάρικα στην στάμνα που κλειδώνουν με κόκκινο πανί και ζεμπερέ (μεγάλο παλιό κλειδί) και την βγάζουν στο δώμα ν’ αστρονομιστεί την νύχτα δηλαδή να πάρει το νερό τη δύναμη των άστρων και ν’ αποκτήσει τις μαντικές του ιδιότητες. Κι έρχεται το Όνειρο! Μέσ’ από καπνό, βγαίνουν οι «Ψυχές» των προγόνων μας Αρχαίων Ελλήνων και Βυζαντινών που περνούν μπροστά από την σκηνή. Ιερείς, Ιέρειες, στρατιώτες, μια αρχόντισσα με τα δυο της παιδιά, αγρότες και άρχοντες, σιωπηλοί κι απόκοσμοι, δίνουν το παρόν θυμίζοντας και παρακολουθώντας…. «…Η Λευτεριά τσοι ξύπνησε!», λέει με δέος ο Μάρκος, «Η δύναμη του Κληδόνου τσοί ‘φερενε!», συμπληρώνει ο Κωστής. Ένας νησιώτικος σκοπός μας ξαναφέρνει όλους στην πραγματικότητα και από τα διαζώματα καταχαρούμενοι και κεφάτοι κατεβαίνουν οι νησιώτες που τους υποδέχονται με κεράσματα, ενώ μετά από τους νησιώτικους χορούς τους έρχονται και οι Θρακιώτες που τους λέει ο Γιώργης, «Έννοια σας και ταχειά θα ενωθείτε κι εσείς με την Ελλάδα μας…» ( αυτό έγινε το 1920 με την συνθήκη των Σεβρών). Μα έφτασε η ώρα ν’ ανοίξει ο Κλήδονας. Λέγονται οι μαντινάδες καθώς ο μικρός Γιαννάκης τραβά τα ριζικάρικα από την στάμνα κι ακολουθούν Κρητικοί χοροί και γλέντι. Στο τέλος ο «πολεμιστής» προχωρεί μπροστά και η Φωτεινή του προσφέρει το κόκκινο τριαντάφυλλο που είχε ο ίδιος πετάξει ψηλά νωρίτερα. «Μοίρες χαιρετίζω σας!» φωνάζει αυτός προς τον ουρανό και παίρνοντας το λουλούδι από τα χέρια της κοπελιάς, λέει τρυφερά, «Καλοκαιριά!» Έτσι απλά! Και νοιώσαμε όλοι την ζεστασιά με την μαγεία να μας τυλίγουν μέσα από την πανδαισία των χρωμάτων, των μουσικών, των χορών και των ανθρώπινων συναισθημάτων! Είχαμε μόλις όλοι μας ζήσει μια εκπληκτική εμπειρία με ένα εξαιρετικό πολυθέαμα δεμένο και στημένο, έξυπνα, πρωτότυπα, ευρηματικά από την ταλαντούχο σκηνοθέτιδα με την μεγάλη καρδιά και την ανιδιοτελή αγάπη για τον τόπο κ. Μαρία Σακκαδάκη που σε συνεργασία με την πρόεδρο του Λυκείου των Ελληνίδων της πόλης μας έφτιαξαν το εμπνευσμένο σενάριο και μας έδωσαν αυτήν την μοναδική παράσταση που κατενθουσίασε τους πάντες σε μια κυριολεκτικά ξεχειλισμένη από κόσμο «Ερωφίλη». Οι δάσκαλοι χορού, Μαρία Μαράκη, Λάμπης Νικολουδάκης, Μαρία Κλαψινού αλλά και οι ίδιοι οι χορευτές του Λυκείου με της εντυπωσιακές φορεσιές τους από το πλούσιο βεστιάριο του ιστορικού μας Σωματείου, μας πρόσφεραν τον καλύτερό τους εαυτό ξεσηκώνοντας τον κόσμο και γεμίζοντάς τον υπερηφάνεια για την αθάνατη κληρονομιά του. Οι ηθοποιοί εκφραστικότατοι με επί κεφαλής τον Γιώργο Αποκορωνιωτάκη που με την ζωντάνια και αμεσότητά του μα και με το βάθος της ερμηνείας του ως «ο πολεμιστής», άγγιξε τις καρδιές συγκινώντας τις, ενώ με το χιούμορ και τα αστεία του σε άλλες στιγμές, χάριζε άφθονο γέλιο. Επάξιοι δίπλα του στάθηκαν ο Κωστής Κοντογιάννης με τις σκωπτικές του μαντινάδες που έφερναν ξεκαρδιστικά γέλια, ο Μάρκος Πελαντάκης, η Μαρία Κιαγιά, η Όλια Σταματάκη και η Φέφη που μας ταρακούνησε με τα λόγια αγάπης για την Ελλάδα και την Κρήτη μας. Γνωρίζω, από προσωπική πείρα, τον απίστευτο φόρτο δουλειάς για ν’ ανέβει μια τέτοια παράσταση με τέτοιο πλούτο και σε αριθμό προσώπων (150 πρόσωπα πέρασαν από την σκηνή) και σε ποιότητα, ποικιλία και αριθμό ενδυμασιών από όλα τα μέρη της Ελλάδας που προανέφερα και σε απόδοση τόσων χορών (εξαίρετη επιδεξιότητα και γνώση και υπέροχη χορογραφία) μα και σε θεατρική ερμηνεία! Κατανοώ τις τεράστιες δυσκολίες που προκύπτουν μια κι όλοι είναι εθελοντές σ’ αυτές τις δράσεις. Όμως χαίρομαι που ο Δήμος Ρεθύμνης αγκάλιασε αυτό το μοναδικό σε ποιότητα αφιέρωμα στα «100 χρόνια Ένωσης» κι έδωσε έτσι την ευκαιρία σε τόσο κόσμο από την μια μεριά να παρουσιάσει τόσο επιτυχημένα την δουλειά και το όραμά του και από την άλλη ν’ απολαύσει μια ξεχωριστή βραδιά που καθάρισε το μυαλό, γέμισε την ψυχή, ξαλάφρωσε την καρδιά και ύψωσε το Ηθικό και την Αγάπη για την Πατρίδα μας που τόσο αδυσώπητα, ανελέητα και άδικα χτυπιέται από παντού, σήμερα! «Μοίρες χαιρετίζω σας!» είπε άφοβα με τόλμη και θάρρος στο τέλος ο «πολεμιστής» και μας κοινώνησε με κουράγιο για τα κακά και με ελπίδα για τα καλά που σίγουρα και μοιραία θα έλθουν φέρνοντας και πάλι μαζί τους την «Καλοκαιριά!». Λύκειο των Ελληνίδων του Ρεθύμνου… «Ευχαριστώ σε!»! Γιάννης Κ. Λαχνιδάκης

   Αναδημοσιευσα Από Ρεθεμνιωτικα Νεα