Βίκυ Λεβαντή,
Ο τηλέγραφος ζει και βασιλεύει,
Τη βικτωριανή εποχή στο Λονδίνο δεν υπήρχαν μέσα επικοινωνίας, όπως τηλέφωνα, ραδιόφωνα, κινηματογράφοι και τηλεοράσεις. Κι όμως, το 1838 ο Σάμιουελ Μορς θα ανακαλύψει την πρώτη τηλεγραφική μηχανή. Την εφεύρεση που θα μετέδιδε σε μηδενικό χρόνο πληροφορίες από τη μία μεριά του κόσμου στην άλλη. Σήμερα νέοι ανταλλάσσουν μηνύματα από παντού, εργαζόμενοι επικοινωνούν με e-mails, ζευγάρια διεξάγουν on line γάμους, δημοσιογράφοι ενημερώνονται από τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων και χάκερ σπάνε τους πιο απροσπέλαστους κωδικούς, σε παράλληλο χρόνο. Οι χρήστες του τηλέγραφου όμως τα έζησαν δεκάδες χρόνια πριν από εμάς.
Οι ομοιότητες τηλέγραφου και Ίντερνετ είναι πολλές. Η ιστορία επαναλαμβάνεται σε πολιτικό, οικονομικό και επικοινωνιακό επίπεδο. Αρχικά, η είσοδος και των δύο μέσων έφερε στην κοινή γνώμη ένα συνονθύλευμα από σύγχυση, θαυμασμό και σκεπτικισμό. Η επικοινωνία με τους πιο μακρινούς συγγενείς για πρώτη φορά θα ξέφευγε από την αναμονή του ταχυδρόμου. Η επικρατέστερη εκτίμηση ήταν ότι ο τηλέγραφος θα εγκαινίαζε την εποχή της παγκόσμιας ειρήνης, θα ελαχιστοποιούσε τις παρεξηγήσεις μεταξύ των κρατών, καθώς τυχόν ασυνεννοησίες και διευκρινίσεις θα γνωστοποιούνταν και θα λύνονταν αμέσως. Το 1997, ο επικεφαλής του τμήματος επικοινωνίας του ΜΙΤ Nicholas Negroponte θα δηλώσει ρητά πως το Διαδίκτυο θα διαλύσει τα εθνικά σύνορα και θα οδηγήσει τον κόσμο σε παγκόσμια ειρήνη. «Στο μέλλον», τόνισε, «τα παιδιά μας δεν θα γνωρίσουν τι είναι ο εθνικισμός».
Οι ομοιότητες τηλέγραφου και Ίντερνετ είναι πολλές. Η ιστορία επαναλαμβάνεται σε πολιτικό, οικονομικό και επικοινωνιακό επίπεδο. Αρχικά, η είσοδος και των δύο μέσων έφερε στην κοινή γνώμη ένα συνονθύλευμα από σύγχυση, θαυμασμό και σκεπτικισμό. Η επικοινωνία με τους πιο μακρινούς συγγενείς για πρώτη φορά θα ξέφευγε από την αναμονή του ταχυδρόμου. Η επικρατέστερη εκτίμηση ήταν ότι ο τηλέγραφος θα εγκαινίαζε την εποχή της παγκόσμιας ειρήνης, θα ελαχιστοποιούσε τις παρεξηγήσεις μεταξύ των κρατών, καθώς τυχόν ασυνεννοησίες και διευκρινίσεις θα γνωστοποιούνταν και θα λύνονταν αμέσως. Το 1997, ο επικεφαλής του τμήματος επικοινωνίας του ΜΙΤ Nicholas Negroponte θα δηλώσει ρητά πως το Διαδίκτυο θα διαλύσει τα εθνικά σύνορα και θα οδηγήσει τον κόσμο σε παγκόσμια ειρήνη. «Στο μέλλον», τόνισε, «τα παιδιά μας δεν θα γνωρίσουν τι είναι ο εθνικισμός».
Χάκερ υπήρχαν και τον 19ο αιώνα
Ο τηλέγραφος εισήγαγε νέες μορφές κλοπής και εξαπάτησης. Το 1834 δύο αδέρφια, ο Francois και ο Joseph Blanc, θα δωροδοκήσουν τηλεγραφητές για να αποσπάσουν πληροφορίες σχετικά με το χρηματιστήριο του Παρισιού. Ενώ το 1840 ένας άντρας στο Λονδίνο θα λάβει έναν μυστικό κωδικό, που θα φανέρωνε τα αποτελέσματα μιας ιπποδρομίας. Έτσι, αν κάποιος ήθελε να μεταβιβάσει πληροφορίες με ασφάλεια και μυστικότητα, θα επινοούσε τα δικά του μέσα προστασίας. Η ανάπτυξη της κρυπτογραφίας, ο κλάδος που από τότε ασχολείται με την απόκρυψη του περιεχομένου των μηνυμάτων, ήταν αναπόφευκτη. Έτσι, δημιουργήθηκαν και οι πρώτοι χάκερ, που για ιδιοτελείς σκοπούς θα έσπαγαν τους πολύπλοκους αλγορίθμους των τηλεγραφημένων μηνυμάτων.
Το κόστος των τηλεγραφημάτων ήταν πολύ ακριβό. Έτσι οι τηλεγραφητές ξεκίνησαν να επικοινωνούν με μικρές συντομογραφίες. Για παράδειγμα, τα αρχικά «GM» σήμαιναν «Good Morning», ενώ τα «SFD» δήλωναν «Stay For Diner». Ακόμα και για τους αριθμούς χρησιμοποιούσαν συντομογραφίες. Ο αριθμός 1 παρέπεμπε στο «Περίμενε ένα λεπτό», ενώ ο αριθμός 2 υποδήλωνε «Απάντησε αμέσως». Το αποτέλεσμα; H γλώσσα αλλά και ο τρόπος σκέψης δεν θα μπορούσαν να είναι διαφορετικοί από τόπο σε τόπο. Οι ειδικοί σήμερα ισχυρίζονται ότι λόγω του Ίντερνετ και της παγκοσμιοποίησης οι εθνικές γλώσσες θα χαθούν, ενώ οι συντομογραφίες καταστρέφουν τη σκέψη και την ορθογραφία.
Ο τηλέγραφος εισήγαγε νέες μορφές κλοπής και εξαπάτησης. Το 1834 δύο αδέρφια, ο Francois και ο Joseph Blanc, θα δωροδοκήσουν τηλεγραφητές για να αποσπάσουν πληροφορίες σχετικά με το χρηματιστήριο του Παρισιού. Ενώ το 1840 ένας άντρας στο Λονδίνο θα λάβει έναν μυστικό κωδικό, που θα φανέρωνε τα αποτελέσματα μιας ιπποδρομίας. Έτσι, αν κάποιος ήθελε να μεταβιβάσει πληροφορίες με ασφάλεια και μυστικότητα, θα επινοούσε τα δικά του μέσα προστασίας. Η ανάπτυξη της κρυπτογραφίας, ο κλάδος που από τότε ασχολείται με την απόκρυψη του περιεχομένου των μηνυμάτων, ήταν αναπόφευκτη. Έτσι, δημιουργήθηκαν και οι πρώτοι χάκερ, που για ιδιοτελείς σκοπούς θα έσπαγαν τους πολύπλοκους αλγορίθμους των τηλεγραφημένων μηνυμάτων.
Το κόστος των τηλεγραφημάτων ήταν πολύ ακριβό. Έτσι οι τηλεγραφητές ξεκίνησαν να επικοινωνούν με μικρές συντομογραφίες. Για παράδειγμα, τα αρχικά «GM» σήμαιναν «Good Morning», ενώ τα «SFD» δήλωναν «Stay For Diner». Ακόμα και για τους αριθμούς χρησιμοποιούσαν συντομογραφίες. Ο αριθμός 1 παρέπεμπε στο «Περίμενε ένα λεπτό», ενώ ο αριθμός 2 υποδήλωνε «Απάντησε αμέσως». Το αποτέλεσμα; H γλώσσα αλλά και ο τρόπος σκέψης δεν θα μπορούσαν να είναι διαφορετικοί από τόπο σε τόπο. Οι ειδικοί σήμερα ισχυρίζονται ότι λόγω του Ίντερνετ και της παγκοσμιοποίησης οι εθνικές γλώσσες θα χαθούν, ενώ οι συντομογραφίες καταστρέφουν τη σκέψη και την ορθογραφία.
Και εγένετο το Reuters
Την εποχή του τηλέγραφου όλοι θα ενημερωθούν για τα σημαντικότερα γεγονότα στον κόσμο, μόλις λίγα λεπτά από τη στιγμή που συνέβησαν. Η ζήτηση για περισσότερες ειδήσεις μεγάλωνε, το ίδιο κι ο ανταγωνισμός των μεγάλων εφημερίδων. Έτσι άνοιξαν νέες θέσεις εργασίας γιατί ρεπόρτερ δεν υπήρχαν. Αρχικά, το έκαναν οι τηλεγραφητές, ήταν όμως αδύνατο να καταγράφουν τα εισερχόμενα τηλεγραφήματα και ταυτόχρονα να ανακοινώνουν τις ειδήσεις. Έτσι, το 1848 δημιουργήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα δημοσιογραφικά πρακτορεία, το New York Associated Press, ενώ την ίδια περίοδο, ένας Γερμανός, ο Paul Julius van Reuter, θα δημιουργήσει στο Λονδίνο το πρακτορείο Reuters. Πλέον, τα μεγάλα δημοσιογραφικά πρακτορεία μπορούσαν για πρώτη φορά να ελέγχουν από τα κεντρικά γραφεία όλα τα υπόλοιπα.
Την εποχή του τηλέγραφου όλοι θα ενημερωθούν για τα σημαντικότερα γεγονότα στον κόσμο, μόλις λίγα λεπτά από τη στιγμή που συνέβησαν. Η ζήτηση για περισσότερες ειδήσεις μεγάλωνε, το ίδιο κι ο ανταγωνισμός των μεγάλων εφημερίδων. Έτσι άνοιξαν νέες θέσεις εργασίας γιατί ρεπόρτερ δεν υπήρχαν. Αρχικά, το έκαναν οι τηλεγραφητές, ήταν όμως αδύνατο να καταγράφουν τα εισερχόμενα τηλεγραφήματα και ταυτόχρονα να ανακοινώνουν τις ειδήσεις. Έτσι, το 1848 δημιουργήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα δημοσιογραφικά πρακτορεία, το New York Associated Press, ενώ την ίδια περίοδο, ένας Γερμανός, ο Paul Julius van Reuter, θα δημιουργήσει στο Λονδίνο το πρακτορείο Reuters. Πλέον, τα μεγάλα δημοσιογραφικά πρακτορεία μπορούσαν για πρώτη φορά να ελέγχουν από τα κεντρικά γραφεία όλα τα υπόλοιπα.
Παγκόσμιες αγορές και χρόνος
Για τις εταιρείες που ήθελαν να γνωρίζουν τα πάντα για τις μακρινές αγορές και τους ανταγωνιστές τους, ο τηλέγραφος έφερε τρομερές αλλαγές στον τρόπο που γινόντουσαν οι αγοραπωλησίες. Οι τιμές των προϊόντων και η ταχύτητα των μεταφορών χάρη στους σιδηρόδρομους ήταν πιο σημαντικές από την τοποθεσία των ίδιων των προϊόντων. Οι χρόνοι διαπραγμάτευσης και ανταλλαγής αγαθών σταμάτησαν να περιορίζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, με αποτέλεσμα ακόμα κι ο χρόνος να «επεκταθεί» κατά κάποιο τρόπο. Όπως οι on line αγορές πλέον, που δεν περιορίζονται σχεδόν ποτέ στα ωράρια των καταστημάτων.
Η καλύτερη στιγμή για να κατανοήσουμε τα παλιά αλλά και τα νέα μέσα είναι σήμερα, όπου όλα ακούγονται τόσο οικεία. Λογικό, αφού ακόμα ζούμε στην εποχή την οποία ο Μορς εγκαινίασε λέγοντας: «Αν μεταφέρω ένα μήνυμα σε απόσταση 10 μιλίων χωρίς να σταματήσει, τότε θα το κάνω να πάει σε όλο τον κόσμο».
Για τις εταιρείες που ήθελαν να γνωρίζουν τα πάντα για τις μακρινές αγορές και τους ανταγωνιστές τους, ο τηλέγραφος έφερε τρομερές αλλαγές στον τρόπο που γινόντουσαν οι αγοραπωλησίες. Οι τιμές των προϊόντων και η ταχύτητα των μεταφορών χάρη στους σιδηρόδρομους ήταν πιο σημαντικές από την τοποθεσία των ίδιων των προϊόντων. Οι χρόνοι διαπραγμάτευσης και ανταλλαγής αγαθών σταμάτησαν να περιορίζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, με αποτέλεσμα ακόμα κι ο χρόνος να «επεκταθεί» κατά κάποιο τρόπο. Όπως οι on line αγορές πλέον, που δεν περιορίζονται σχεδόν ποτέ στα ωράρια των καταστημάτων.
Η καλύτερη στιγμή για να κατανοήσουμε τα παλιά αλλά και τα νέα μέσα είναι σήμερα, όπου όλα ακούγονται τόσο οικεία. Λογικό, αφού ακόμα ζούμε στην εποχή την οποία ο Μορς εγκαινίασε λέγοντας: «Αν μεταφέρω ένα μήνυμα σε απόσταση 10 μιλίων χωρίς να σταματήσει, τότε θα το κάνω να πάει σε όλο τον κόσμο».
Αναδημοσιευσα Από Ποντικι
.png "English"){kind=small}
